Gitarın tarihinin ilk Babil'de başladığına inanılmakta,bununla beraber
Roma ve eski Mısır'daki çeşitli enstrümanlarda da gitarın atası
sayılmalarını sağlayacak özelliklere rastlanmıştır. İşte gitarın
gizemli hikayesi kısaca böyle. Ama gelin detayına ve gitarın
çeşitlerine birlikte bakalım.
Gitar,parmakla ya da penayla çalınan esasen sekiz şekline benzeyen
yanları iki tarafı oyuk üzerinde ses perdeleri olan uzun saplı ve telli
bir çalgıdır. Gitarlar genelde altı tellidir ve değişik ağaç
türlerinden yapılırlar.
Gitarın ilk atası Orta Asya'da yapılmış olan uddur. İlk başlarda
ud gibi olurken Orta Asya'dan göç edip Avrupa'ya giden Orta Doğu
Türkleri udu değiştirip başka bir hal almasına neden olmuştur. Gitarın
ilk örnekleri İspanya'da ve parmakla çalındı. Daha sonra gitara beş tel
takıldı,daha önce sayısı az olan perdeler ona çıkarıldı.
Teller pesten tize doğru "la-re-sol-si-mi"olarak akortlanmaya
başlandı. 18.yy'ın sonlarına doğru pes tarafa kalın bir "mi
teli"eklenerek tel sayısı altıya çıkarıldı. Daha sonra
19.yy.ortalarında Antonio de Torres enstrümana yeni bir biçim verdi.
Enstrümanı daha belirgin bir hale getirdi(büyüttü). Vidalı burgular
takıldı;saptaki perde sayısı on dokuza çıkarıldı,fret arttı;ses
güçlendi,göğüs içindeki balkonlar tek bir merkezden çıkan seslere daha
net yön verir oldu.
Daha sonra da gitar şekil olarak değişimlere uğradı.Folk ve caz
müziğinde kullanılan gitarlara çelik teller takıldı.1920 yılında
elektro gitar doğdu. Elektro gitar sayesinde gövde rezonans kutusu
olmaktan çıkmış enstrümanla dinleyici arasına amplifikatör denen
elektronik bir yükseltici girmiştir.
Elektronik gitar doğduktan sonra da gitarın çeşitleri artmaya
başlamıştır. Kendi üzerinde amplifikatör bulunduran gitarlar,on iki
telli gitarlar,çiftli gitarlar(üstte on iki telli altta altı-yedi
telli),yedi telli gitarlar,perdesiz gitarlar,Headless (kafasız)
gitarlar çıkmıştır.Yedi gitar çeşidi vardır.
GİTAR TÜRLERİ
Akustik Gitar
Altı telli Akustik Ibanez ve on iki telli Akustik Fender görünüş
itibariyle akustik gitarı andıran akustik gitarların gövdesi klasik
gitardan biraz daha şişman ve basıktır. Daha dar bir sapa ve çelikten
yapılmış tellere sahip olması klasik gitarla arasındaki en büyük
farktır. Tellerin çelikten olması akustik gitarın klasik gitardan daha
basınçlı gergin bir sapa sahip olmasının nedenidir.
Bundan dolayı akustik gitar biraz daha sağlam kasaya sahiptir klasik gitardan ağırdır ve tuşe yapısı daha farklıdır.
Elektro Gitar
Katı ve oyulmamış gövdeye sahip olan elektro gitarda tellerden
gelen ses manyetikler tarafından elektrik sinyallerine dönüştürülüp
yükselticiye yollanır. Genellikle pena ile çalınır. Manyetiklerin
titreşimi algılayabilmesi için çelik tel kullanılır.Elektro gitar çok
basit bir tanımla tellerin titreşimini gövdesinde bulunan manyetikler
sayesinde elektriğe çeviren ve böylece amfiye bağlandığında yüksek
miktarda ses alınabilen gitardır.
Diğer gitarlar gibi elektro gitarlar da sap,gövde ve bas olmak
üzere üç ana bölümden oluşur. Bu arada bazı elektro gitarlarda bas
bulunmayabilmektedir.Gitarda gövde,manyetikleri,sesin tonu ve
seviyesini ayarlayan kontrol devrelerini içeren ve telelrin bir ucunun
bağlandığı bölümdür.Teller,köprü adı verilen metal bir donanım üstünden
geçerek ya gövdeye doğrudan ya da köprünün kendisine bağlanmaktadır.
Tellerin hemen altında,köprüyle sap arasında yer alan,tellerin mekanik
titreşimini elektriğe çeviren manyetikler,gövdenin içine yerleştirilen
elektronik ses-ton kontrol devresine bağlıdır.Bu devre,manyetiklerden
gelen sinyalin,amplifikatöre gitmeden önce tonunda ve ses seviyesinde
değişiklik yapmak için kullanılır.
Ayrıca yine gövdedeki manyetik seçici anahtar,sesin rengini
değiştirmek için istenilen manyetik veya manyetiklerin seçilmesini
sağlar.Gövdenin sapla birleştiği yerin alt taraf,sapın gövde içindeki
perdelerine kolay ulaşması için,içeri doğru oyuk olarak
yapılabilir(Single cutaway). Bazı gitarlarda bu oyuk hem altta hem de
üstte olabilmektedir(Double cutaway). Gövdenin şekli,gitar oturarak
veya ayakta çalınırken en iyi dengeyi sağlayacak şekilde
tasarlanır.Daha çok rock müzikte kullanılır.
Bas Gitar
Çalışma prensibi elektro gitara benzer.Fakat sesi normal gitardan
bir oktav kalındır.Portede bas gitar için fa anahtarı
kullanılır.Değişik çeşitlerde bas gitarlar da bulunmaktadır.On iki
telli,altı telli,beş telli,perdesiz,kafasız.
Lap Steel Gitar
Hawaii yöresine ait bir gitardır.
Perdesiz Gitar
Ara sesleri verebilmek için yapılmıştır. Normal gitara çok benzese
de oldukça farklı bir ses rengine sahiptir.Perdesiz gitarı 1976 yılında
ilk Erkan Oğur Türk müziği seslerine olan ihtiyacı için üretmiştir.
Daha sonra perdesiz elektrik gitar,sekiz telli perdesiz gitar,çift
saplı elektrik ve klasik perdesiz/perdeli gibi farklı modellerini
üretmiştir.
Yedi Telli Gitar
Klasik altı telli gitarlardan pek bir farkı yoktur.Ancak tek nihai
fark en üstte bulunan E (mi) telinden önce B (si) telinin konulmasıdır.
Weissenborg Gitar
Weissenborg ya da bir diğer deyişle H.Weissenborg bir tür lap slide
gitardır ve Los Angeles'ta 1920'ler ve 1930'larda Hermann Weissenborg
tarafından üretilmiştir.Yaklaşık olarak beş binden daha az sayıda
orijinal ensrtüman üretilmiş ve kaç tanesinin hala sağlam kaldığı
bilinmemektedir.Marka şu anda reprodüksiyon ürünleri için
kullanılmaktadır.
|